door Anne-Roos Peters (student Europese Talen en Culturen, Rijksuniversiteit Groningen)

Het gebeurt niet elke dag dat je in de nabijheid bent van iemand die de titel “zijne excellentie” draagt, laat staan dat diegene speciaal voor jou en je medestudenten het land doorkruist om in gesprek te gaan over zijn functie. Op 6 maart jongstleden kregen studenten van de bacheloropleidingen Europese Talen & Culturen en Internationale Betrekkingen & Internationale Organisaties met Duits in hun pakket de kans om vragen te stellen aan dhr. Heinz Walker-Nederkoorn, de Zwitserse ambassadeur in Nederland. Onder andere de overeenkomsten en verschillen tussen Nederland en Zwitserland en de Zwitserse directe democratie kwamen tijdens dit bijzondere gastcollege ter sprake.

Vooraf aan het bezoek van Herr Botschafter hadden de studenten Duits in de colleges een aantal vragen voorbereid. Samen met een paar andere studiegenoten was ik uitgekozen om de rol van journalist op me te nemen en de groep studenten te vertegenwoordigen tijdens de vragenronde. Aangezien het een ambassadeur betrof die wij het vuur aan de schenen mochten leggen, moesten de vragen die we hadden geformuleerd van tevoren opgestuurd worden ter goedkeuring en voorbereiding; dit werd overduidelijk geen doorsnee bezoekje. 

Toen de dag van het gastcollege aanbrak en de Expositieruimte langzaam volstroomde met studenten Duits uit alle jaarlagen, werd ik positief verrast. Daar waar ik in eerste instantie een zakelijk, serieus type met een strakke houding verwachtte, stond een opgewekte man in een zilverkleurig glanzend pak klaar om zijn presentatie te geven over de relaties tussen Nederland en Zwitserland.

De ochtend begon met een kort welkomstwoord door de decaan van de Faculteit der Letteren, prof. dr. Thony Visser, waarna dhr. Walker-Nederkoorn een presentatie hield over Zwitserland en de samenwerking met Nederland. Hoe kan het dat twee landen die geografisch gezien relatief ver uit elkaar liggen zo sterk met elkaar verbonden zijn? Zowel Nederland als Zwitserland maakt deel uit van de zogeheten “Blauwe Banaan” van Europa, een zone die verschillende metropolen met elkaar verbindt en gezien wordt als het Europese centrum op het gebied van economie en macht. Vanwege deze overeenkomsten onderhouden Nederland en Zwitserland nauwe economische banden met elkaar, aldus de ambassadeur.

De ‘blauwe banaan’. Overgenomen van demis.nl.

Vervolgens was het tijd voor de open discussie waarbij dhr. Walker-Nederkoorn uitgebreid inging op de vragen die we stelden. Toen het thema ‘meertaligheid in Zwitserland’ aan bod kwam, kregen de studenten (met behulp van twee docenten met een Zwitserse achtergrond) een humoristische demonstratie van verschillende Zwitserduitse dialecten binnen het land te horen. Opmerkelijk genoeg waren de drie dialecten onderling goed verstaanbaar, terwijl de rest van het publiek er vrij weinig van begreep. Verder verklaarde de ambassadeur dat Zwitserland op linguïstisch en bestuurlijk vlak erg versplinterd is vanwege de geografische ligging en de geschiedenis van het land; het gebied dat nu Zwitserland vormt, bestond vroeger uit een heleboel kleine staten en het bergachtige landschap zorgde ervoor dat veel plekken nagenoeg geïsoleerd waren. Hierdoor kregen taalvariaties vrij baan en ontstond er een verzameling van dialecten die nu Zwitserduits wordt genoemd.

Zelf mocht ik na een korte koffiepauze vragen stellen over de directe democratie in Zwitserland en dhr. Walker-Nederkoorn schuwde het geven van zijn persoonlijke mening niet. Zo vertelde hij dat politiek volgens hem de bevolking hoort te dienen, niet andersom. Hierbij is het concept van directe democratie een behulpzaam middel, aangezien burgers rechtstreeks invloed hebben op de beleidsvoering door middel van referenda. Het opkomstpercentage ligt bij deze referenda in Zwitserland echter vaak laag, wat ons bij het volgende vraagstuk bracht: hoe kan deze lage opkomst worden verklaard en heeft een directe democratie nog waarde als ze niet door iedereen wordt benut? De ambassadeur antwoordde hierop dat veel Zwitserse burgers vaak alleen stemmen over thema’s die hen persoonlijk aangaan en waarover zij over voldoende kennis beschikken. Hoewel het statistisch gezien een ongunstige situatie lijkt, pakt het in de werkelijkheid dus juist efficiënt uit.
De ochtend werd afgesloten met een daverend applaus en een schitterende groepsfoto. Na afloop van het gastcollege bespraken we het bezoek van de ambassadeur in de les na en daaruit bleek dat dhr. Walker-Nederkoorn een positieve indruk had achtergelaten bij de studenten; in het bijzonder werd de luchtige, losse sfeer tijdens de vragenronde gewaardeerd. Het gastcollege gaf ons veel stof tot nadenken en het bezoek van zijne excellentie liet uitstekend zien waarin een klein land groot kan zijn.