door Abid el Majidi 

Debatteren wordt wel gezien als een interessante didactiek in het taalvaardigheidsonderwijs. Maar tot nu toe is er weinig empirisch bewijs dat leerlingen van debatteren ook echt iets opsteken. Onderzoek naar de effecten van debatteren in de vreemde taal ontbreekt helemaal. Mijn onderzoek beoogt hierin verandering te brengen. In mijn proefschrift ben ik in de eerste plaats nagegaan of leerlingen plezier beleven aan debatteren in het Engels en wat zij dan precies waarderen. Ook was ik benieuwd of zij zelf de indruk hadden dat debatteren leerzaam was en of zij merkten dat hun eigen taalvaardigheid in het Engels er baat bij had. Daarnaast wilde ik in gecontroleerde experimenten nagaan of die eigen beleving van leerlingen ook een empirische realiteit is. In het bijzonder wilde ik weten of ze daadwerkelijk beter gaan schrijven, spreken en argumenteren in het Engels wanneer zij in de klas debatteren. 

Onderzoek

Om de effectiviteit van debatteren in de klas te onderzoeken, heb ik experimenten opgezet en uitgevoerd op drie middelbare scholen. Daarbij voerden de experimentele groepen debatten, terwijl de controlegroepen reguliere Engelse les kregen. De effecten hebben we vastgesteld door prestaties op een voormeting (schrijftoetsen en spreektoetsen) te vergelijken met die tijdens een nameting.

Bevindingen

Surveys, interviews en debatevaluaties laten consequent zien dat leerlingen een positieve houding hebben tegenover debatteren en dat ze de indruk hebben dat ze door het debatteren beter gaan spreken, schrijven, lezen, en luisteren in de vreemde taal.

Aan de resultaten van de experimenten mogen taalvaardigheidsdocenten hoop ontlenen. Op verschillende taken (mondelinge en schriftelijke opinietaken en betogen) blijken de debatteerders meer vooruitgang te boeken dan leerlingen die “normaal” onderwijs volgden. De teksten en gespreksbijdragen op de nameting vertoonden grotere vloeiendheid, meer cohesie, een grotere lexicale en syntactische complexiteit, en minder taalfouten. Bovendien ging ook de argumentatievaardigheid vooruit. Leerlingen die hadden gedebatteerd, gebruikten meer ondersteunende argumenten, besteedden meer aandacht aan tegenargumenten en waren overal overtuigender in vergelijking met leerlingen uit de controlegroep.

Conclusies en aanbevelingen 

De resultaten tonen aan dat debatteren goede papieren heeft om de taal- en argumentatievaardigheid van leerlingen in de tweede taal te helpen verbeteren. De debatdidactiek stelt leerlingen in staat om functioneel een taal te leren en doelgericht te leren spreken, schrijven en argumenteren. 

Dat debatteren effectief is, kan verschillende verklaringen hebben: het competitie-element  spreekt leerlingen aan, leerlingen vinden debatteren leuk en leerzaam, en ze oefenen hun taalgebruik voor een realistisch en aanwezig publiek. Daarnaast is debatteren gericht op samenwerken, interactie en betrokkenheid, en daarmee uitermate leerlinggericht. 

Debatteren biedt unieke leermogelijkheden en blijkt effectief. Daarmee verdient het een plaats in curricula voor de vreemde talen. Tijdens het debatteren en bij de voorbereiding van debatten voeren leerlingen zinvolle en betekenisvolle taken uit waarin alle taalvaardigheden in samenhang worden aangesproken. De effecten daarvan zijn in deze studie onderzocht voor het Engels, maar er is geen enkele reden om aan te nemen dat de bevindingen anders zouden zijn in andere vreemde talen.

Wil je meer weten over mijn onderzoek? Je kunt de Nederlandse samenvatting en het volledige proefschrift hier downloaden.